Trong nhiều thập kỷ qua thì việc sử dụng kháng sinh khá phổ biến trong chăn nuôi gia súc, gia cầm. Vừa có công dụng điều trị bệnh vừa là chất kích thích tăng trưởng, giúp vật nuôi lớn nhanh hơn, Tuy nhiên, việc lạm dụng kháng sinh gây nên hậu quả kháng kháng sinh, tồn dư thuốc trong thịt trứng sữa gây ảnh hưởng sức khỏe người dùng. Do đó, hiện nay, xu hướng thay thế kháng sinh bằng sản phẩm sinh học đang được đẩy mạnh như là giải pháp bền vững.
Việc lạm dụng kháng sinh trong chăn nuôi gây hệ lụy gì?
Đối với ngành chăn nuôi, việc lạm dụng kháng sinh kéo dài sẽ khiến vi khuẩn phát triển khả năng kháng thuốc, gây nhờn thuốc, khó điều trị khi vật nuôi mắc bệnh lần sau. Ngoài ra, dùng quá nhiều kháng sinh sẽ gây tồn dư trong thịt, trứng, sữa làm ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng về lâu dài. Ví dụ như gây dị ứng, rối loạn tiêu hóa, góp phần làm suy yếu hệ miễn dịch của con người.
Chính vì vậy, việc tìm ra giải pháp thay thế kháng sinh bằng sản phẩm sinh học sẽ đảm bảo hiệu quả phòng trị bệnh, thân thiện môi trường.
Sản phẩm sinh học là gì?
Với xu hướng chăn nuôi sạch bền vững thì việc thay thế kháng sinh bằng sản phẩm sinh học là giải pháp được quan tâm. Sản phẩm sinh học là chế phẩm có nguồn gốc tự nhiên hoặc vi sinh với mục tiêu phòng bệnh, thúc đẩy tăng trưởng vật nuôi mà không ảnh hưởng đến môi trường hay gây tồn dư kháng sinh trong thực phẩm. Các nhóm sản phẩm sinh học trong chăn nuôi thường dùng bao gồm:
- Men vi sinh
- Chất tăng cường miễn dịch từ thực vật
- Enzyme tiêu hóa
- Chất chiết xuất từ vi tảo, nấm men
- Prebiotics, synbiotics
- Acid hữu cơ
Những sản phẩm này được sử dụng kết hợp với khẩu phần ăn hoặc bổ sung định kỳ qua nước uống cho vật nuôi. Mục đích nhằm nâng cao sức đề kháng và hỗ trợ hệ tiêu hóa khỏe mạnh, hạn chế tối đa sử dụng kháng sinh.
Lợi ích dùng sản phẩm sinh học trong chăn nuôi
Thay thế kháng sinh bằng sản phẩm sinh học là phương án mang đến nhiều lợi ích cho chăn nuôi. Cụ thể như tăng miễn dịch tự nhiên, cân bằng vi sinh đường ruột, nâng cao hiệu suất tăng trưởng…
Tăng cường hệ miễn dịch tự nhiên cho vật nuôi
Chế phẩm sinh học như beta-glucan từ chiết xuất tỏi, nấm men, nghệ... có khả năng kích hoạt miễn dịch bẩm sinh của vật nuôi. Nhờ vậy có thể phòng chống các bệnh E. coli, Salmonella, tụ huyết trùng, CRD hiệu quả mà không cần dùng kháng sinh.
Cân bằng hệ vi sinh đường ruột
Men vi sinh các loại như lactobacillus, bacillus subtilis có công dụng giúp duy trì hệ vi sinh vật có lợi trong ruột của vật nuôi. Đặc biệt sẽ ức chế vi khuẩn gây bệnh, giảm tỷ lệ tiêu chảy, tăng khả năng hấp thụ thức ăn. Lúc này việc tiêu hóa thức ăn tốt hơn, sinh trưởng cao và hiệu quả.
Nâng cao hiệu suất tăng trưởng cho vật nuôi
Khi thay thế kháng sinh bằng sản phẩm sinh học thì các enzyme tiêu hóa sẽ hỗ trợ phân giải thức ăn hiệu quả. Từ đó góp phần tăng khả năng tiêu hóa đạm, tinh bột, chất xơ... để vật nuôi lớn nhanh, đồng đều mà chi phí giảm thiểu.
Bảo vệ môi trường sống
Sử dụng sản phẩm sinh học thay thế kháng sinh sẽ không làm ô nhiễm nguồn nước. Đặc biệt sẽ không tồn tại chất độc trong phân thải ra môi trường, hạn chế tình trạng ô nhiễm, bảo vệ hệ sinh thái nông nghiệp.
Không để lại tồn dư trong thực phẩm thịt trứng sữa
Thay thế kháng sinh bằng sản phẩm sinh học hoàn toàn an toàn, không để lại dư lượng có hại trong thịt, trứng, sữa. Nhờ đó sản phẩm chăn nuôi của bà con có thể dễ dàng tiếp cận các thị trường EU, Nhật Bản, Mỹ… với các yêu cầu khó khăn hơn.
Các sản phẩm sinh học thay thế kháng sinh phổ biến hiện nay
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Thách thức khi thay thế kháng sinh bằng sản phẩm sinh học
Mặc dù sản phẩm sinh học có nhiều lợi ích cho chăn nuôi nhưng vẫn còn một số khó khăn, thách thức khi áp dụng như:
- Chi phí sử dụng sản phẩm sinh học cao hơn trong ngắn hạn so với các loại kháng sinh thông thường.
- Hiệu quả sử dụng sản phẩm sinh học chậm hơn kháng sinh, cần sử dụng định kỳ và liên tục.
- Yêu cầu kỹ thuật cao khi thực hiện phối trộn, bảo quản thực phẩm.
- Người chăn nuôi cần có kiến thức và tư vấn chuyên môn về sử dụng sản phẩm sinh học.
Để khắc phục các hạn chế này cần có sự hỗ trợ từ cơ quan nhà nước, tổ chức khuyến nông và doanh nghiệp cung ứng để quá trình này diễn ra thuận tiện.
Chuyển đổi, thay thế kháng sinh bằng sản phẩm sinh học là xu hướng tất yếu của ngành chăn nuôi hiện đại để phát triển bền vững, an toàn. Tuy có nhiều khó khăn trong giai đoạn đầu nhưng với sự hỗ trợ từ các ban ngành và người chăn nuôi thì sản phẩm sinh học sẽ được tiếp cận nhanh và là hướng đi mới.
