Trong chăn nuôi thì kháng sinh đã đóng vai trò quan trọng để phòng và trị bệnh, thúc đẩy tăng trưởng vật nuôi. Tuy nhiên, việc lạm dụng kháng sinh gây nhiều hệ lụy kháng thuốc, thực phẩm thịt tồn dư kháng sinh ảnh hưởng sức khỏe. Trước thực trạng này, xu hướng sử dụng thảo dược trong chăn nuôi chính là giải pháp an toàn, tự nhiên và bền vững thay thế kháng sinh.
Thực trạng lạm dụng thuốc kháng sinh trong chăn nuôi
Các nghiên cứu của Tổ chức Y tế Thế giới cho hay khoảng 70% lượng kháng sinh trên thế giới sử dụng cho ngành chăn nuôi. Ở Việt Nam, tình trạng sử dụng kháng sinh đối với chăn nuôi lợn và gia cầm khá phổ biến.
Tuy nhiên, khi lạm dụng thuốc sẽ dẫn đến tình trạng vi khuẩn kháng kháng sinh gia tăng, khó khăn trong điều trị bệnh. Bên cạnh đó, tồn dư kháng sinh trong sản phẩm thịt, trứng, sữa gây mất an toàn thực phẩm và ảnh hưởng sức khỏe người tiêu dùng.
Vì sao thảo dược trong chăn nuôi là lựa chọn thay thế lý tưởng?
Thảo dược thiên nhiên chứa nhiều hoạt chất sinh học giúp kháng khuẩn, chống viêm, tăng hệ miễn dịch và hỗ trợ tiêu hóa khỏe mạnh. Đặc biệt là các hoạt chất trong thảo dược tác động nhiều cơ chế đồng thời sẽ hạn chế tình trạng kháng thuốc và không tồn dư độc hại.
Khi sử dụng thảo dược để thay thế kháng sinh trong chăn nuôi sẽ nhận được các lợi ích như:
- Đảm bảo sự an toàn tối đa cho sức khỏe vật nuôi và người sử dụng
- Không để lại tồn dư hóa học nguy hại cho sức khỏe người dùng trong thịt, sữa, trứng của vật nuôi.
- Tăng sức đề kháng tự nhiên, hạn chế tỷ lệ mắc bệnh tật ở động vật nuôi.
- Cải thiện hệ tiêu hóa khỏe mạnh và tăng cường hiệu quả sử dụng các loại thức ăn cho vật nuôi. Dùng thảo dược cho vật nuôi ít gây ô nhiễm, góp phần bảo vệ môi trường sống.
Một số loại thảo dược phổ biến trong chăn nuôi
Rất nhiều loại thảo dược trong chăn nuôi có thể sử dụng dưới dạng nguyên liệu thô, tinh chiết hay áp dụng công thức cổ truyền. Tuy nhiên bà con nông dân cần áp dụng và sử dụng đúng theo hướng dẫn để đem đến hiệu quả cao. Một số loại thảo dược được ưa chuộng hiện nay như:
- Tỏi: Chứa allicin kháng khuẩn mạnh với công dụng phòng bệnh đường hô hấp và tiêu hóa. Tỏi còn được sử dụng để khử mùi chuồng trại và tăng khẩu vị cho vật nuôi.
- Gừng: Có tính ấm, hiệu quả kháng viêm và chống oxy hóa cao, tăng cường sức khỏe hệ tiêu hóa. Gừng dùng cho gà, vịt để tăng miễn dịch, đặc biệt vào mùa lạnh.
- Nghệ: Chứa curcumin hỗ trợ tái tạo niêm mạc ruột, tăng hấp thụ dinh dưỡng, điều trị viêm loét đường tiêu hóa ở vật nuôi.
- Cây xuyên tâm liên: tác dụng kháng virus, kháng khuẩn dùng phòng ngừa dịch bệnh hô hấp cho gia súc, gia cầm.
- Lá trầu không, lá ổi, sả, hương nhu…: có tác dụng khử trùng, kháng khuẩn, vệ sinh chuồng trại, làm nước tắm phòng bệnh ngoài da.
Cách sử dụng thảo dược trong chăn nuôi
Thảo dược chứa các thành phần tự nhiên an toàn cho sức khỏe vật nuôi. Tuy nhiên hiệu quả sử dụng thay thế kháng sinh sẽ trong thời gian dài chứ không nhanh chóng. Người chăn nuôi có thể dùng thảo dược theo các phương án sau:
- Dưới dạng nguyên liệu thô: Sử dụng thảo dược tươi hoặc phơi khô trộn vào thức ăn, nước uống cho vật nuôi. Đây là phương pháp truyền thống nhưng hiệu quả sẽ tùy theo liều lượng và thời điểm sử dụng thảo dược.
- Dưới dạng chế phẩm sinh học: Nhiều doanh nghiệp đã sản xuất các chế phẩm thảo dược dạng bột, dạng viên hay dung dịch cho vật nuôi sử dụng. Sản phẩm được tiêu chuẩn hóa hàm lượng hoạt chất, dễ sử dụng, hiệu quả cao, thích hợp sử dụng với quy mô trang trại lớn.
- Ứng dụng kết hợp: Mô hình chăn nuôi hữu cơ có thể dùng kết hợp thảo dược với men vi sinh, probiotic tạo nên hệ sinh thái vi sinh vật có lợi để vật nuôi phát triển.
Tiềm năng phát triển trong tương lai khi dùng thảo dược
Với xu hướng tiêu dùng thực phẩm chăn nuôi sạch, không kháng sinh ngày càng tăng cao thì việc ứng dụng thảo dược trong chăn nuôi là xu hướng phát triển tất yếu. Hiện nay có nhiều doanh nghiệp đầu tư quy trình chăn nuôi trồng trọt khép kín để phân phối sản phẩm sạch ra thị trường. Do đó mà việc dùng dược liệu thay thế kháng sinh sẽ mở ra cơ hội lớn cho chăn nuôi Việt Nam phát triển bền vững.
Thách thức và hạn chế khi sử dụng thảo dược chăn nuôi
Dù tiềm năng sử dụng thảo dược cho lĩnh vực chăn nuôi lớn với nhiều lợi ích nhận được. Tuy nhiên ứng dụng thảo dược vẫn còn gặp nhiều rào cản như sau:
- Sản phẩm thảo dược dùng cho chăn nuôi thiếu quy chuẩn, tiêu chuẩn chất lượng.
- Chưa sử dụng thảo dược phổ biến rộng rãi tại các trang trại quy mô công nghiệp.
- Chi phí ban đầu khi dùng thảo dược có thể cao hơn so với dùng kháng sinh truyền thống.
- Hiệu quả tác dụng của thảo dược cần thời gian, đòi hỏi người chăn nuôi có sự kiên nhẫn và am hiểu kiến thức.
Sử dụng thảo dược trong chăn nuôi được nhận định là xu hướng thay thế kháng sinh an toàn. Đây cũng là giải pháp phát triển nông nghiệp bền vững nhằm bảo vệ sức khỏe người dùng và môi trường sống.
